سیلیکاژل پودری

بسیاری از مواد حاوی رطوبت هستند که این مقدار بستگی به دما و RH هوای اطراف دارد. اگر دما یا RH تغییر کند، میزان رطوبت درون جسم نیز تغییر می کند به طوری که با وضعیت جدید هوای اطراف به تعادل می رسد. میزان رطوبت عبارت است از وزن آب موجود در یک جسم که برحسب درصد وزن خشک آن بیان می شود. بسته های سیلیکاژل را معمولا در لوازم خوراکی، دارویی و پوشاک خریداری شده مشاهده می کنید، این بسته ها حاوی شکل جامد دی اکسید سیلیکون هستند که یک ماده خشک کننده و قادر به جذب مولکول های آب از درون بسته بندی کاغذی می باشد تا میزان رطوبت آن را نسبت به محیط اطراف به تعادل برساند.

سیلیکاژل چیست؟

سیلیکاژل یک ماده شیمیایی بی اثر و غیر سمیست که از دی اکسید سیلیکون (ماده معدنی موجود در کوارتز) بی شکل تشکیل شده و دارای یک شبکه داخلی متصل کننده منافذ میکروسکوپیست که مساحت معمولی آن 700-800 متر مربع در گرم است؛ یا به بیان دیگر سطح داخلی یک قاشق چایخوری پر از ژل سیلیس معادل یک زمین فوتبال می باشد. مولکول های آب توسط این منافذ ریز جذب می شوند تا زمانی که تعادل فشار بخار با رطوبت نسبی هوای اطراف به دست آید. سیلیکاژل یک ماده خشک کننده است و به لقب "فوق جاذب" شناخته می شود، زیرا می تواند تا 40 درصد وزن خود آب را جذب کند و در خود نگه دارد. تولید کنندگان انواع بسته های سیلیکا ژل را در بسته بندی های محصولاتشان قرار می دهند تا به حفظ خشکی و طراوت محصولات و جلوگیری از ایجاد کپک و فساد کمک کند.

بسته های سیلیکاژل برای جذب رطوبت و تراکم استفاده می شوند و معمولاً در کالاهای چرمی، لوازم الکترونیکی و تزئینی نیز یافت می شوند. این بسته ها معمولاً به شکل بسته های کوچک و سفید هستند همچنین به شکل فله برای مقاصد مختلف موجود هستند.

آیا سیلیکاژل سمی است؟

سیلیکاژل یک ماده غیر سمی است و در صورت بلع، بدن این ماده را دفع می کند، اما در صورت مصرف کودکان خردسال یا حیوانات خانگی خطر خفگی و عوارض جانبی مانند درد شدید معده وجود خواهد داشت. البته در برخی موارد، تولید کنندگان سیلیکاژل ها را توسط کلرید کبالت، یک ترکیب سمی، می پوشانند که خوردن آن به احتمال زیاد باعث تهوع و استفراغ می شود. کلرید کبالت یک شاخص نشانگر رطوبت است که در زمان خشکی آبی تیره و هنگام اشباع با آب صورتی می شود. ژل سیلیکا با روکش کبالت معمولاً برای محصولات مصرفی مانند غذا یا داروها استفاده نمی شود.

سیلیکاژل پودری

همانطور که گفته شد، دی اکسید سیلیکون جزء اولیه سیلیکاژل است که به اشکال مختلف گرانول (کروی)، پرک (بی شکل) و پودری تصفیه می شود. سیلیکاژل پودری نوع پودر ژل سیلیکا از نوع کریستال است که نتیجه خرد شدن ژل سیلیس سفید می باشد. از سیلیکاژل پودری به عنوان کاتالیزور در آزمایشگاه های شیمیایی مختلف و فرایندهای شیمیایی استفاده می شود، همچنین به عنوان عامل ساینده نیز کاربرد دارد. بسیاری از صنایع و تولید کنندگان معمولاً از پودرهای سیلیس به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد استفاده می کنند، این ماده معدنی دارای خاصیت جذب و غلیظ کننده رطوبت است که باعث می شود سیلیس در مصالح ساختمانی، لوازم آرایشی و برخی غذاها نیز بکار گرفته شود.

سیلیس یکی از رایج ترین مواد معدنی روی کره زمین است که جزء تشکیل دهنده ماسه و کوارتز و سایر مواد معدنی نیز می باشد. تولیدکنندگان با استخراج سیلیس طبیعی را بدست می آورند و این ماده را به صورت سیلیکاژل پرک، گرانول یا پودرهای ریز شکل می دهند. البته برخی از شرکتها برای تولید سیلیکاژل پودری، سیلیس مصنوعی تولید می کنند، البته هر دو پودر سیلیس طبیعی یا مصنوعی اغلب در محصولات غیر غذایی یافت می شوند. در صورت تماس این ماده با پوست یا چشم، توصیه می شود محل مربوطه را بلافاصله با آب شستشو دهید. همچنین، تا حد امکان از استنشاق سیلیکاژل پودری خودداری کنید اما در صورت بروز این شرایط بهتر است فرد مورد نظر در معرض هوای تازه قرار بگیرد. لازم به ذکر است که این ماده نباید در ظروفی که برای تهیه غذا مورد استفاده قرار می گیرند، نگهداری شود.

انواع سیلیکاژل پودری

سیلیکاژل پودری، مانند سایر انواع ژل سیلیکا، رطوبت را جذب کرده و در داخل خود نگه می دارد و معمولاً رنگ سفید دارد. انواع مختلف، رنگ و اندازه های سیلیکاژل وجود دارد که سه رنگ متداول موجود برای سیلیکاژل پودری سفید، آبی و نارنجی هستند. سیلیکاژل های پودری رنگی دارای نشانگر با شاخص های رطوبت هستند که با جذب رطوبت تغییر رنگ می دهند تا زمانی که محصول اشباع شده و نیاز به فعال سازی مجدد داشته باشد.

1-     سیلیکاژل پودری سفید یا شفاف یک ژل سیلیکا بدون نشانگر است، به این معنی که وقتی پودر سیلیکاژل رطوبت را جذب می کند، همچنان سفید باقی می ماند. این نوع سیلیکاژل ها معمولاً در کنار هر محصولی که با وجود رطوبت بالا آسیب ببیند، مانند چرم یا کالاهای الکتریکی به صورت بسته های کوچک استفاده می شود.

2-     سیلیکاژل پودری آبی دارای کلرید کبالت است، که به این ژل اجازه می دهد رنگ خود را پس از رسیدن به حداکثر ظرفیت جذب به صورتی تغییر دهد. پس از صورتی شدن این سیلیکاژل پودری می توان آن را با گرما دوباره فعال کرد تا رطوبت داخل آن کاملاٌ خشک شود و وقتی دوباره به رنگ آبی درآمد، آماده استفاده است. از سیلیکاژل پودری آبی در اطراف غذا استفاده نمی شود، زیرا کلرید کبالت ماده ای سمی است.

3-     سیلیکاژل پودری نارنجی دارای متیل بنفش است که می تواند از نارنجی به سبز یا نارنجی به بی رنگ تبدیل شود. این ماده سمی نیست اما بهتر است در تماس مستقیم با مواد غذایی یا دارویی قرار نگیرد. همانند سیلیکاژل آبی پودری، هنگامی که رنگ آن تغییر کرد (نشان دهنده حداکثر جذب سیلیکاژل نارنجی است) می توان آن را با گرما مجدد فعال کرد و وقتی رطوبت آن خشک و دوباره نارنجی شد، آماده استفاده می باشد.