سیلیکاژل شکل جامدی از دی اکسید سیلیکون یا SiO2 و در واقع به شکل دانه ای و سخت تر از ژل است. همچنین نام دیگر دی اکسید سیلیکون سیلیس می باشد که از جمله فراوان ترین عناصر در پوسته زمین است. شکل شناخته شده دی اکسید سیلیکون ماسه و کوارتز شکل کریستالی رایج آن است؛ همچنین شیشه را با این ماده می سازند. سیلیکا ژل یک ماده خشک کننده است که می تواند به اندازه 30 تا 40 درصد وزنش، در خود آب نگه دارد. ژل سیلیکا به طور خاص سنتز شده که دارای خاصیت متخلخل بالایی باشد و این همان چیزیست که به آن قابلیت جذب می دهد. علاوه بر این ترکیبات این ماده یک ترکیب قطبی است که به آن اجازه می دهد ترجیحاً سایر ترکیبات قطبی را جذب کرده و به ویژه در جداسازی های شیمیایی مفید باشد.
آب ناشی از هوای مرطوب روی قسمتهای جامد ژل سیلیکا متراکم می شود، قطرات به تدریج انباشته شده و با رسوبات رطوبت رو به رشد در مولکول های ژل مجاور تماس برقرار می کنند؛ سرانجام باهم ادغام می شوند. مولکولهای آب به یکدیگر و سیلیس ژل محکم می چسبند، در حالی که ساختار داخلی هر گلوله را در یک بسته پر می کنند و باعث می شود هر کیسه حتی در صورت اشباع نسبتاً خشک احساس شود. اگر هوای محیط خیلی خشک شود، سیلیکاژل ها مقداری از آب جذب شده را آزاد می کنند؛ همچنین پس از اشباع، می توانید رطوبت را با حرارت بالای 150 درجه سانتیگراد از بین ببرید و مجددا از سیلیکا ژل استفاده کنید.
بسته های ژل سیلیکا با جذب رطوبت در موارد بسیار کاربرد دارند، خود ژل اساساً ترکیبی از آب و سیلیس است که وقتی از نزدیک مورد بررسی قرار می گیرد از شبکه های مولکولی ساخته شده اند و تقریباً ساختار اسفنجی دارند. میلیون ها منافذ کوچک بین مولکول های سیلیکاژل باعث می شود ژل به خوبی آب را جذب کرده و آن نگه دارد.
سیلیکاژل محصولی بی ضرر شناخته شده، به همین دلیل آن را در بسیاری از انواع محصولات (حتی مواد غذایی) می بینید، زیرا سیلیکا ژل یک ماده خشک کننده است که بخار آب را جذب کرده و در خود نگه می دارد. در محصولات غذایی کمبود رطوبت رشد کپک را محدود می کند و می تواند ماندگاری محصول را افزایش دهد. وجود این ماده در وسایل الکترونیکی از تراکم جلوگیری می کند که ممکن است به وسایل الکترونیکی آسیب برساند. همچنین در محصولات دارویی نیز وجود سیلیکاژل ضروریست چرا که اگر در یک بطری قرص یا ویتامین، بخار و رطوبت وجود داشته باشد، این رطوبت متراکم قرص ها را خراب می کند. در واقع می توان گفت بسته های کوچکی از ژل سیلیس را در هر چیزی که تحت تأثیر رطوبت یا تراکم اضافی قرار گیرد، خواهید یافت.
سیلیکا ژل ها به طور کلی در سه شکل کروی یا گرانول، پودری و پرک (بی شکل) تولید می شوند و شکل آنها تاثیری در ویژگی هایشان ندارد. سیلیکاژل پرک در دو گروه آبی و بی رنگ تولید می شود که بر اساس رنگ آنها می توان کاربردشان را مشخص کرد. گروه آبی که دارای اندیکاتور هستند پس از جذب رطوبت رنگشان متمایل به صورتی می شوند و گروه بی رنگ، بدون اندیکاتور که در هر دو وضعیت مرطوب و خشک نسبتا سفید هستند و در نتیجه تخمین اندازه رطوبت جذب شده در آنها سخت تر می باشد. هر دو نوع این سیلیکاژل ها قابلیت بازیابی را دارند، البته هر بار که این مواد فعال می شوند مقداری از ظرفیت آنها برای جذب رطوبت کاهش پیدا می کند، به همین دلیل اگر در مواردی غیر حساس بکار گرفته شوند می توان به دفعات از آنها استفاده کرد.
سیلیکاژل پرک آبی:
این نوع سیلیکاژل ها زمانی که خشکند به رنگ آبی تیره متمایل به بنفش هستند و بعد از جذب رطوبت به مرور به رنگ صورتی تبدیل می شوند. این نوع سیلیکاژل دارای حفره های درونی بسیاریست که قابلیت جذب رطوبت را دارند و تبدیل آن به رنگ صورتی به معنی نیاز به فعال کردن یا تعویض آنها می باشد. سیلیکاژل پرک آبی در موارد خاصی که نیاز به جذب رطوبت بالا باشد استفاده می شود.
سیلیکاژل پرک بی رنگ:
این نوع از سیلیکاژل های پرک شفاف و بدون رنگ هستند که در مواردی متمایل به زرد می باشند. به دلیل بی رنگ بودن این سیلیکاژل ها کاربرد آنها وسیع تر می شود به طوری که می توان در شیشه های دوجداره و به عنوان رطوبت گیر و با هدف جلوگیری از تعریق و بخار کردن فضای بین دو لایه شیشه آنها را به کار گرفت. همچنین سیلیکاژل پرک بی رنگ درصنایعی همچون پزشکی و دارویی، الکترونیک، منسوجات و بسته بندی کاربرد فراوانی دارد.
کاربرد سیلیکاژل بسیار گسترده است و در صنایع مختلف ازجمله صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی، صنایع تولید و توزیع برق و صنایع نیروگاهی، صنایع بسته¬بندی و حمل و نقل، صنایع ساختمان و صنایع نظامی و هوانوردی و... مورد استفاده قرار می¬گیرد.
ادامه مطلببسته های رطوبت گیر نقش کلیدی در بخش داروسازی دارند و رطوبت گیرهای حاوی سیلیکاژل محبوب ترین آنها هستند. هنگامی که داروها در بطری ها بسته بندی می شوند، ساشه های رطوبت گیر نیز در خطوط بسته بندی قرار می گیرند تا اطمینان حاصل شود که داروها تحت تأثیر رطوبت، کپک و میکروارگانیسم ها قرار نمی گیرند.
ادامه مطلبتولیدکننده های کفش از سیلیکاژل برای دور نگه داشتن رطوبت و جلوگیری از رشد قارچ در کفش های جدید در طول مراحل بسته بندی، انبار و حمل آنها استفاده می کنند. تولیدکنندگان کفش پس از مرحله تولید بسته های سیلیکاژل را به جعبه اضافه می کنند تا کفش ها را از کپک، بو و رشد باکتری در امان نگه دارند، به خصوص اگر از چرم ساخته شده باشند.
ادامه مطلبسیلیکاژل به تنهایی یک ماده غیر سمی است و بسته های آن نیز از جنس کاغذ، پلاستیک یا پارچه هستند که مواد سمی در تولید آنها استفاده نشده است. برخی از انواع سیلیکاژل ها دارای نشانگر میزان اشباع رطوبت هستند که با ترکیب ژل سیلیس با مواد شیمیایی دیگر تولید می شود و ممکن است سمی باشند.
ادامه مطلب