بسیاری از مواد حاوی رطوبت هستند که این مقدار بستگی به دما و RH هوای اطراف دارد. اگر دما یا RH تغییر کند، میزان رطوبت درون جسم نیز تغییر می کند به طوری که با وضعیت جدید هوای اطراف به تعادل می رسد. میزان رطوبت عبارت است از وزن آب موجود در یک جسم که برحسب درصد وزن خشک آن بیان می شود. بسته های سیلیکاژل را معمولا در لوازم خوراکی، دارویی و پوشاک خریداری شده مشاهده می کنید، این بسته ها حاوی شکل جامد دی اکسید سیلیکون هستند که یک ماده خشک کننده و قادر به جذب مولکول های آب از درون بسته بندی کاغذی می باشد تا میزان رطوبت آن را نسبت به محیط اطراف به تعادل برساند.سیلیکاژل چیست؟سیلیکاژل یک ماده شیمیایی بی اثر و غیر سمیست که از دی اکسید سیلیکون (ماده معدنی موجود در کوارتز) بی شکل تشکیل شده و دارای یک شبکه داخلی متصل کننده منافذ میکروسکوپیست که مساحت معمولی آن 700-800 متر مربع در گرم است؛ یا به بیان دیگر سطح داخلی یک قاشق چایخوری پر از ژل سیلیس معادل یک زمین فوتبال می باشد. مولکول های آب توسط این منافذ ریز جذب می شوند تا زمانی که تعادل فشار بخار با رطوبت نسبی هوای اطراف به دست آید. سیلیکاژل یک ماده خشک کننده است و به لقب "فوق جاذب" شناخته می شود، زیرا می تواند تا 40 درصد وزن خود آب را جذب کند و در خود نگه دارد. تولید کنندگان انواع بسته های سیلیکا ژل را در بسته بندی های محصولاتشان قرار می دهند تا به حفظ خشکی و طراوت محصولات و جلوگیری از ایجاد کپک و فساد کمک کند.بسته های سیلیکاژل برای جذب رطوبت و تراکم استفاده می شوند و معمولاً در کالاهای چرمی، لوازم الکترونیکی و تزئینی نیز یافت می شوند. این بسته ها معمولاً به شکل بسته های کوچک و سفید هستند همچنین به شکل فله برای مقاصد مختلف موجود هستند.آیا سیلیکاژل سمی است؟سیلیکاژل یک ماده غیر سمی است و در صورت بلع، بدن این ماده را دفع می کند، اما در صورت مصرف کودکان خردسال یا حیوانات خانگی خطر خفگی و عوارض جانبی مانند درد شدید معده وجود خواهد داشت. البته در برخی موارد، تولید کنندگان سیلیکاژل ها را توسط کلرید کبالت، یک ترکیب سمی، می پوشانند که خوردن آن به احتمال زیاد باعث تهوع و استفراغ می شود. کلرید کبالت یک شاخص نشانگر رطوبت است که در زمان خشکی آبی تیره و هنگام اشباع با آب صورتی می شود. ژل سیلیکا با روکش کبالت معمولاً برای محصولات مصرفی مانند غذا یا داروها استفاده نمی شود.سیلیکاژل پودریهمانطور که گفته شد، دی اکسید سیلیکون جزء اولیه سیلیکاژل است که به اشکال مختلف گرانول (کروی)، پرک (بی شکل) و پودری تصفیه می شود. سیلیکاژل پودری نوع پودر ژل سیلیکا از نوع کریستال است که نتیجه خرد شدن ژل سیلیس سفید می باشد. از سیلیکاژل پودری به عنوان کاتالیزور در آزمایشگاه های شیمیایی مختلف و فرایندهای شیمیایی استفاده می شود، همچنین به عنوان عامل ساینده نیز کاربرد دارد. بسیاری از صنایع و تولید کنندگان معمولاً از پودرهای سیلیس به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد استفاده می کنند، این ماده معدنی دارای خاصیت جذب و غلیظ کننده رطوبت است که باعث می شود سیلیس در مصالح ساختمانی، لوازم آرایشی و برخی غذاها نیز بکار گرفته شود.سیلیس یکی از رایج ترین مواد معدنی روی کره زمین است که جزء تشکیل دهنده ماسه و کوارتز و سایر مواد معدنی نیز می باشد. تولیدکنندگان با استخراج سیلیس طبیعی را بدست می آورند و این ماده را به صورت سیلیکاژل پرک، گرانول یا پودرهای ریز شکل می دهند. البته برخی از شرکتها برای تولید سیلیکاژل پودری، سیلیس مصنوعی تولید می کنند، البته هر دو پودر سیلیس طبیعی یا مصنوعی اغلب در محصولات غیر غذایی یافت می شوند. در صورت تماس این ماده با پوست یا چشم، توصیه می شود محل مربوطه را بلافاصله با آب شستشو دهید. همچنین، تا حد امکان از استنشاق سیلیکاژل پودری خودداری کنید اما در صورت بروز این شرایط بهتر است فرد مورد نظر در معرض هوای تازه قرار بگیرد. لازم به ذکر است که این ماده نباید در ظروفی که برای تهیه غذا مورد استفاده قرار می گیرند، نگهداری شود.انواع سیلیکاژل پودریسیلیکاژل پودری، مانند سایر انواع ژل سیلیکا، رطوبت را جذب کرده و در داخل خود نگه می دارد و معمولاً رنگ سفید دارد. انواع مختلف، رنگ و اندازه های سیلیکاژل وجود دارد که سه رنگ متداول موجود برای سیلیکاژل پودری سفید، آبی و نارنجی هستند. سیلیکاژل های پودری رنگی دارای نشانگر با شاخص های رطوبت هستند که با جذب رطوبت تغییر رنگ می دهند تا زمانی که محصول اشباع شده و نیاز به فعال سازی مجدد داشته باشد.1 سیلیکاژل پودری سفید یا شفاف یک ژل سیلیکا بدون نشانگر است، به این معنی که وقتی پودر سیلیکاژل رطوبت را جذب می کند، همچنان سفید باقی می ماند. این نوع سیلیکاژل ها معمولاً در کنار هر محصولی که با وجود رطوبت بالا آسیب ببیند، مانند چرم یا کالاهای الکتریکی به صورت بسته های کوچک استفاده می شود. 2 سیلیکاژل پودری آبی دارای کلرید کبالت است، که به این ژل اجازه می دهد رنگ خود را پس از رسیدن به حداکثر ظرفیت جذب به صورتی تغییر دهد. پس از صورتی شدن این سیلیکاژل پودری می توان آن را با گرما دوباره فعال کرد تا رطوبت داخل آن کاملاٌ خشک شود و وقتی دوباره به رنگ آبی درآمد، آماده استفاده است. از سیلیکاژل پودری آبی در اطراف غذا استفاده نمی شود، زیرا کلرید کبالت ماده ای سمی است.3 سیلیکاژل پودری نارنجی دارای متیل بنفش است که می تواند از نارنجی به سبز یا نارنجی به بی رنگ تبدیل شود. این ماده سمی نیست اما بهتر است در تماس مستقیم با مواد غذایی یا دارویی قرار نگیرد. همانند سیلیکاژل آبی پودری، هنگامی که رنگ آن تغییر کرد (نشان دهنده حداکثر جذب سیلیکاژل نارنجی است) می توان آن را با گرما مجدد فعال کرد و وقتی رطوبت آن خشک و دوباره نارنجی شد، آماده استفاده می باشد.
ادامه مطلبسیلیکاژل به صورت مصنوعی از سیلیکات سدیم که شکل متخلخل سیلیس است، تولید می شود. از آن به عنوان یک جاذب برای مدیریت سطح رطوبت استفاده می شود تا از تخریب، خوردگی و رشد فساد کالاها جلوگیری شود. سیلیکاژل انواع، رنگ ها و اندازه های مختلفی دارد، سیلیکاژل پرک، گرانول و پودری اشکال آن و سه رنگ رایج برای سیلیکاژل سفید، آبی و نارنجی هستند. سیلیکاژل های رنگی با نشانگرهای رطوبت پردازش می شوند که رنگ خود را تغییر می دهند تا نشان دهند محصول چه زمانی اشباع شده و نیاز به بازسازی دارد. سیلیکاژل سفید یک سیلیکاژل غیر نشان دهنده است، بدان معنی که وقتی سیلیکاژل رطوبت را جذب می کند، سفید باقی می ماند. این نوع ژل سیلیکا معمولاً در بسته بندی های مواد غذایی یا دارویی استفاده می شود، همچنین سیلیکاژل سفید را در هنگام خرید برخی از محصولات (مانند لباس و کفش) در بسته های کوچک پیدا می کنید.سیلیکاژل آبیژل سیلیکا، فرم آمورف دی اکسید سیلیکون است که کاربرد شناخته شده ای در جذب رطوبت در محیط اطراف دارد؛ این ماده بر اساس جذب رطوبت در سطح خود عمل می کند. یکی از انواع شاخص آن سیلیکاژل آبی آغشته به کلرید کبالت برای هشدار بصری و هشدار برای جایگزینی است. نشانگر آبی سیلیکاژل با جذب رطوبت از آبی تیره به تدریج به صورتی روشن (زمانی که به سطح اشباع برسد) تبدیل می شود. ژل سیلیکا کاملا عاری از رطوبت به رنگ آبی بوده، رنگ آبی روشن نشان دهنده جذب 15 درصدی رطوبت و رنگ صورتی جذب رطوبتی که حدود 30 تا 40 درصد وزن آن است و کاملاً اشباع شده را نشان می دهد. سیلیکاژل آبی اشباع شده به رنگ صورتی را می توان با گرم کردن مجدد آن احیا کرد، این گرم کردن می تواند در فر، مایکروویو یا آفتاب مستقیم باشد؛ در هر صورت دمای ژل ها باید بیشتر از 130 درجه شود تا رنگ آنها به آبی باز گردد. پس از احیاء سیلیکاژل هنگامی که ژل ها به رنگ آبی اولیه خود بازگشتند، اجازه دهید سیلیکاژل خنک شود و سپس آن را در ظرف در بسته نگهداری کنید تا زمانی که بخواهید دوباره از آنها استفاده کنید.کاربردهای سیلیکاژل آبیکاربردهای مستقیم سیلیکاژل آبی به صورت قرارگیری در کنار برخی محصولات می باشد تا رطوبت را جذب کرده و محصول کاملاً خشک باشد. مانند خشک کردن دانه ها برای ذخیره سازی، خشک کردن گل های طبیعی یا برگ، تعادل سطح رطوبت در بسته بندی ها، جلوگیری از زنگ زدگی جعبه ابزار، دور کردن رطوبت از جعبه لنز دوربین و غیره. کاربردهای غیر مستقیم سیلیکا ژل آبی به کاربردهایی اشاره دارد که در تماس با محصولات واقعی نباشد، مانند خشک کن ها، یا فیلتر ازن هوا، لوله های خشک کن جعبه دنده، تنفس گر ترانسفورماتور، خشک کننده ستون هوا و بسیاری دیگر که هوای خشک یا رطوبت زدایی را برای محصول نهایی تسهیل می کنند.کاربرد سیلیکاژل آبی در صنایعکنار گذاشتن رطوبت در بسیاری از بخش های صنعتی بسیار مهم است زیرا رطوبت می تواند بر بسیاری از محصولات صنعتی تأثیر منفی بگذارد؛ به همین دلیل است که از انواع مختلفی از جاذب رطوبت در صنایع استفاده می شود. سیلیکاژل دارای نشانگر یکی از جاذب های ممتاز مورد استفاده در بخش صنعتی می باشد که ژل های آبی محبوب ترین آنها هستند، زیرا در اندازه های مختلف موجودند و قیمت پایین تری دارند. همچنین ژل های آبی سیلیکا می تواند تا 40 درصد وزن خود را رطوبت جذب کنند و دارای بالاترین ظرفیت جذب در بین خشک کن های تجاری موجود در بازار می باشند. سایر مزایای این ژل این است که هیچ گونه واکنش شیمیایی با سایر محصولات نشان نمی دهد، بی مزه، بی بو و غیر سمی است؛ همچنین به دلیل میل ترکیبی بالا با آب می تواند راحت تر از هر مایع یا گاز دیگری آب را جذب کند، اما می تواند مواد دیگری مانند هیدروکربن های محدوده بنزین، گوگرد، عناصر نیتروژن، CO2 و غیره را نیز جذب کند. این ماده به طور گسترده در بسیاری از صنایع برای انواع مختلف کاربردهایی که نیاز به جاذب رطوبت با کیفیت بالا و همچنین ظرفیت بالا دارند، استفاده می شود.سیلیکاژل آبی هیچ تغییری در ماهیت و ویژگی های محصولات ایجاد نمی کند و بیشتر در صنعت خرده فروشی در بسته بندی استفاده می شود، انواع محصولات الکترونیکی و پزشکی با استفاده از این ژل بسته بندی می شوند تا رطوبت هیچ گونه آسیبی به محصول وارد نکند. برای جلوگیری از خرابی های مکانیکی نیز می توان از بسته های رطوبت گیر حاوی سیلیکاژل استفاده کرد؛ در مواردی که تجمع رطوبت باعث خرابی مکانیکی می شود، وجود این بسته ها باعث جذب رطوبت در هوا می شود. همچنین از سیلیکاژل آبی برای نگهداری اسناد و اوراق مهم در کتابخانه ها و موزه ها نیز استفاده می شود، به دلیل قدمت آن مدارک، آن ها به رطوبت بسیار حساس هستند و در تماس با رطوبت، کیفیت خود را از دست می دهند و ممکن است آسیب ببینند. صنایع دیگری که از این ژل های آبی استفاده می کنند، صنایع رنگرزی ، صنایع داروسازی، صنایع گاز، صنایع غذایی و صنایع چرم و نساجی است.سیلیکاژل آبی در ترانسفورماتورکریستال های آبی سیلیکاژل به عنوان خشک کننده های دارای نشانگر شناخته می شوند و با ترکیب کریستال های سیلیس سفید در کلرید کبالت تهیه می شوند. این کریستال ها ماهیت سختی دارند و به دلیل کیفیت جذب رطوبت به میزان قابل توجهی در یک تنفس گر breather قرار می گیرند. فرآیند تنفس ترانسفورماتور شامل جریان هوا در داخل و خارج به دلیل انقباضات و انبساط های حرارتیست که با وجود روغن داخل آن ایجاد می شود، این فرآیند به این دلیل مهم است که فشار هوای داخل ترانسفورماتور را کنترل می کند. اما در حین تنفس رطوبت و گرد و غبار وارد ترانسفورماتور می شود و این می تواند قدرت دی الکتریک را تغییر دهد که به نوبه خود می تواند عملکرد صحیح ترانسفورماتور را مختل کند و گاهی منجر به خرابی شود، بنابراین لازم است که هوای داخل ترانسفورماتور عاری از گرد و غبار و رطوبت باشد، به همین دلیل است که از خشک کننده سیلیکاژل در ترانسفورماتور ها استفاده می شود. کریستال های آبی سیلیکاژل نیمه شفاف و شیشه ای هستند، هنگامی که این کریستال های سیلیکا فاقد رطوبت هستند، به دلیل کبالت موجود در آنها به رنگ آبی تیره می باشند، با افزایش رطوبت ، رنگ آنها از آبی تیره به آبی روشن و سپس به تدریج به صورتی تغییر می کند، که نشان می دهد سطح رطوبت به اوج رسیده و نیاز به بازسازی یا جایگزینی دارند.آیا استفاده از سیلیکاژل آبی خطرناک است؟ژل سیلیکا دارای نشانگر آبی استاندارد اغلب در محیط های کوچک برای کنترل رطوبت نسبی استفاده می شود و کبالت در غلظت های کمی (0.5 تا 1.0 درصد وزنی) در سیلیکاژل وجود دارد. از 1 ژوئن 2000، مقررات شیمی بریتانیا ایجاب می کند که ژل سیلیکا به عنوان یک ماده خطرناک برچسب زده شود و دور ریخته شود، در حالی که کلرید کبالت هنوز به عنوان مواد خطرناک در ایالات متحده شناخته نشده است. اگر چه غلظت کبالت برای نشانگر بودن در سیلیکاژل آبی کم است و خطرناک نیست، اما نگرانی هایی حول احتمال آلودگی گرد و غبار کلرید کبالت و همچنین خطرات ناشی از استنشاق گرد و غبار سیلیس وجود دارد، زیرا کبالت حساس کننده پوست و دستگاه تنفسی است. این ماده در فهرست دوم اتحادیه اروپا (EU) برای کنترل مواد خطرناک در محیط آبی قرار دارد و نباید اجازه داده شود با دفع نامناسب خاک و آب را آلوده کند. کبالت موجود در سیلیکا ژل آبی می تواند خطر بیشتری برای محیط زیست نسبت به سیلیکاژل استاندارد داشته باشد زیرا کبالت می تواند به رواناب یا آب های زیرزمینی نفوذ کند و آبزیان را مسموم کند.
ادامه مطلبابرهایی که در آسمان وجود دارند نشان دهنده وجود آب در هواست، که به شکل بخار و مایع (درصورت وجود باران) هستند. این موضوع در هوای خانه نیز صادق است و با وجود هر وسیله گرمایشی هم مقداری رطوبت در اطراف شما وجود دارد. علی رغم اینکه بیش از 60% بدن انسان از آب تشکیل شده اما وجود رطوبت بالا در محیط زندگی می تواند مشکلات زیادی برای انسان ایجاد کند. علاوه بر خود انسان رطوبت زیاد می تواند باعث مشکلاتی مانند کپک زدن لباسها، زنگ زدن قطعات الکتریکی و وجود قارچ ها و بیماری های تنفسی در محیط شود. برای رفع رطوبت از محیط دستگاه هایی وجود دارند که مانند جاروبرقی عمل می کنند، از یک طرف هوای داخل اتاق را می مکند و پس از خارج کردن رطوبت آن را به اتاق می دمند. اما برای خروج رطوبت از محصولات غذایی و دارویی و کالاهای مصرفی چه باید کرد؟ساشه رطوبت گیرمعمولاً در حمل و نقل و بسته بندی ثانویه صنایع دارویی، الکترونیکی، غذایی و تولیدی به عنوان راهی برای طولانی کردن نگهداری و محافظت از اقلام در برابر صدمات کپک، کپک و زنگ زدگی از ساشه های رطوبت گیر استفاده می شود. در صنایع به خصوص بخش های بهداشتی، دارویی و غذایی از بسته بندی های کوچک یکبارمصرفی استفاده می شود که با نام ساشه شناخته می شوند. این ساشه ها زمانی که از مواد مخصوص برای جذب رطوبت اضافی محصولات پر شوند، به نام ساشه رطوبت گیر شناخته می شوند و در تمامی بسته بندی های کالاهای حساس به رطوبت دیده می شوند. کیسه های حاوی رطوبت گیر معمولاً با گرما بسته می شوند و از موادی مانند سیلیکاژل ها، مولکولارسیو و آلومینا فعال پر می شوند که باعث ایجاد یا حفظ حالت خشکی در هر محیطی در مجاورت آن می شوند.ساشه رطوبت گیر از هر نوعی که باشد مطابق استانداردهای FDA، غیر خورنده و برای همه سطوح و پارچه ها ایمن هستند. می توانید از ساشه های رطوبت گیر مستقیماً روی سطح لوازم استفاده کرده یا در فاصله کمی از آن در محیط آویزان کنید، در هر صورت محل قرارگیری آن تاثیری در میزان جذب رطوبت نخواهد داشت. ساشه ها معمولاً از جنس فیبرهای پلی اتیلنی ریز بافت تولید می شوند که ویژگی های وزن کم، انعطاف پذیری، نرم و مقاومت در برابر پارگی را دارا می باشند. ساشه رطوبت گیر در وزن های مختلفی از 0.5 گرم تا 10 گرم موجود است که علاوه بر کیسه تکی، برای کاربرد در کارخانه های تولید به صورت نواری نیز وجود دارند.سیلیکاژلبه طور معمول برای تولید ساشه رطوبت گیر از سیلیکاژل استفاده می شود؛ که ماده ای طبیعی با قدرت جذب بالا می باشد و انواع آن قابلیت فعال شدن دوباره را دارند. سیلیکاژل شکلی غیر سمی از دی اکسید سیلیکون است که متخلخل بوده و قابلیت جذب و نگه داری رطوبت تا 40درصد از وزن خودش را دارد؛ نکته مهم در خصوص سیلیکاژل ها این است که این مواد قابلیت جذب مایعات دیگر غیر از آب (مانند الکل، آمونیاک، پارافین و ...) را نیز دارا می باشند. سیلیکاژل ها در انواع سفید (شفاف)، آبی و نارنجی موجود هستند و تفاوت نوع رنگی و سفید آن در نشانگر حداکثر جذب رطوبت و نیاز به تعویض یا فعال سازی مجدد می باشد. ساشه رطوبت گیر حاوی سیلیکاژل های رنگی (آبی و نارنجی) به دلیل ترکیب با مواردی که سمی هستند، مانند کلرید کبالت، در بسته بندی محصولات مصرفی (دارویی و خوراکی) استفاده نمی شوند.سیلیکاژل آبی و نارنجی زمانی که حساسیت نسبت به رطوبت موجود در هوا زیاد باشد مورد استفاده قرار میگیرند و در دماهای 120 و110 درجه قابلیت احیا و سپس استفاده مجدد را دارند. در ساشه رطوبت گیر معمولاً از سیلیکاژل گرانول (اشکال کروی) استفاده می شود، اما به شکل های پرک (بدون شکل منظم) و پودری نیز موجود هستند.کاربردهای ساشه رطوبت گیرهمانطور که گفته شد ساشه های رطوبت گیر، رطوبت موجود در بسته ای را که در آن قرار دارند جذب می کنند و این امر می تواند در نگهداری و جلوگیری از آسیب رسیدن به موارد زیادی کمک کننده باشد. مهم ترین صنایعی که می توانند از ساشه رطوبت گیر بهره گیرند عبارتند از:&bull صنعت مواد غذایی&bull دارویی و آزمایشگاه&bull انتشارات و تولیدکنندگان آثار چوبی&bull انبارداری&bull حمل و نقل&bull بسته بندی&bull تجهیزات الکترونیکی و مخابرات&bull آثار باستانی و موزه ها&bull نیروگاه های توزیع برق&bull تجهیزات نظامی&bull صنعت چرم و فرآورده های پوستی&bull صنایع نساجی&bull تولیدکنندگان گازهای صنعتیعلاوه بر تولیدکنندگان و کارخانجات، شما نیز با جمع آوری رطوبت گیرهایی که در خریدهای خود مشاهده می کنید، به شکل شگفت آوری می توانید از مزایای آن استفاده کنید:&bull حفظ تازگی و تمیزی جواهرات&bull تازه نگه داشتن غذای حیوانات&bull حفاظت از گوشی همراه، به خصوص بعد از افتادن در آب&bull جلوگیری از بخار کردن شیشه اتومبیل ها و منازل&bull افزایش طول عمر مفید تیغ اصلاح&bull از بین بردن بو در ساک و کفش های ورزشی و محفظه لباس کثیف&bull محافظت از اسناد یا عکس های قدیمی (که در انبار یا منطقه مرطوب نگه داری می شوند)&bull جلوگیری از زنگ زدن ابزاری که در طولانی مدت استفاده نمی شوند&bull مراقبت از کیفیت دوربین و لنز آن
ادامه مطلب