بسیاری از مواد حاوی رطوبت هستند که این مقدار بستگی به دما و RH هوای اطراف دارد. اگر دما یا RH تغییر کند، میزان رطوبت درون جسم نیز تغییر می کند به طوری که با وضعیت جدید هوای اطراف به تعادل می رسد. میزان رطوبت عبارت است از وزن آب موجود در یک جسم که برحسب درصد وزن خشک آن بیان می شود. بسته های سیلیکاژل را معمولا در لوازم خوراکی، دارویی و پوشاک خریداری شده مشاهده می کنید، این بسته ها حاوی شکل جامد دی اکسید سیلیکون هستند که یک ماده خشک کننده و قادر به جذب مولکول های آب از درون بسته بندی کاغذی می باشد تا میزان رطوبت آن را نسبت به محیط اطراف به تعادل برساند.سیلیکاژل چیست؟سیلیکاژل یک ماده شیمیایی بی اثر و غیر سمیست که از دی اکسید سیلیکون (ماده معدنی موجود در کوارتز) بی شکل تشکیل شده و دارای یک شبکه داخلی متصل کننده منافذ میکروسکوپیست که مساحت معمولی آن 700-800 متر مربع در گرم است؛ یا به بیان دیگر سطح داخلی یک قاشق چایخوری پر از ژل سیلیس معادل یک زمین فوتبال می باشد. مولکول های آب توسط این منافذ ریز جذب می شوند تا زمانی که تعادل فشار بخار با رطوبت نسبی هوای اطراف به دست آید. سیلیکاژل یک ماده خشک کننده است و به لقب "فوق جاذب" شناخته می شود، زیرا می تواند تا 40 درصد وزن خود آب را جذب کند و در خود نگه دارد. تولید کنندگان انواع بسته های سیلیکا ژل را در بسته بندی های محصولاتشان قرار می دهند تا به حفظ خشکی و طراوت محصولات و جلوگیری از ایجاد کپک و فساد کمک کند.بسته های سیلیکاژل برای جذب رطوبت و تراکم استفاده می شوند و معمولاً در کالاهای چرمی، لوازم الکترونیکی و تزئینی نیز یافت می شوند. این بسته ها معمولاً به شکل بسته های کوچک و سفید هستند همچنین به شکل فله برای مقاصد مختلف موجود هستند.آیا سیلیکاژل سمی است؟سیلیکاژل یک ماده غیر سمی است و در صورت بلع، بدن این ماده را دفع می کند، اما در صورت مصرف کودکان خردسال یا حیوانات خانگی خطر خفگی و عوارض جانبی مانند درد شدید معده وجود خواهد داشت. البته در برخی موارد، تولید کنندگان سیلیکاژل ها را توسط کلرید کبالت، یک ترکیب سمی، می پوشانند که خوردن آن به احتمال زیاد باعث تهوع و استفراغ می شود. کلرید کبالت یک شاخص نشانگر رطوبت است که در زمان خشکی آبی تیره و هنگام اشباع با آب صورتی می شود. ژل سیلیکا با روکش کبالت معمولاً برای محصولات مصرفی مانند غذا یا داروها استفاده نمی شود.سیلیکاژل پودریهمانطور که گفته شد، دی اکسید سیلیکون جزء اولیه سیلیکاژل است که به اشکال مختلف گرانول (کروی)، پرک (بی شکل) و پودری تصفیه می شود. سیلیکاژل پودری نوع پودر ژل سیلیکا از نوع کریستال است که نتیجه خرد شدن ژل سیلیس سفید می باشد. از سیلیکاژل پودری به عنوان کاتالیزور در آزمایشگاه های شیمیایی مختلف و فرایندهای شیمیایی استفاده می شود، همچنین به عنوان عامل ساینده نیز کاربرد دارد. بسیاری از صنایع و تولید کنندگان معمولاً از پودرهای سیلیس به تنهایی یا در ترکیب با سایر مواد استفاده می کنند، این ماده معدنی دارای خاصیت جذب و غلیظ کننده رطوبت است که باعث می شود سیلیس در مصالح ساختمانی، لوازم آرایشی و برخی غذاها نیز بکار گرفته شود.سیلیس یکی از رایج ترین مواد معدنی روی کره زمین است که جزء تشکیل دهنده ماسه و کوارتز و سایر مواد معدنی نیز می باشد. تولیدکنندگان با استخراج سیلیس طبیعی را بدست می آورند و این ماده را به صورت سیلیکاژل پرک، گرانول یا پودرهای ریز شکل می دهند. البته برخی از شرکتها برای تولید سیلیکاژل پودری، سیلیس مصنوعی تولید می کنند، البته هر دو پودر سیلیس طبیعی یا مصنوعی اغلب در محصولات غیر غذایی یافت می شوند. در صورت تماس این ماده با پوست یا چشم، توصیه می شود محل مربوطه را بلافاصله با آب شستشو دهید. همچنین، تا حد امکان از استنشاق سیلیکاژل پودری خودداری کنید اما در صورت بروز این شرایط بهتر است فرد مورد نظر در معرض هوای تازه قرار بگیرد. لازم به ذکر است که این ماده نباید در ظروفی که برای تهیه غذا مورد استفاده قرار می گیرند، نگهداری شود.انواع سیلیکاژل پودریسیلیکاژل پودری، مانند سایر انواع ژل سیلیکا، رطوبت را جذب کرده و در داخل خود نگه می دارد و معمولاً رنگ سفید دارد. انواع مختلف، رنگ و اندازه های سیلیکاژل وجود دارد که سه رنگ متداول موجود برای سیلیکاژل پودری سفید، آبی و نارنجی هستند. سیلیکاژل های پودری رنگی دارای نشانگر با شاخص های رطوبت هستند که با جذب رطوبت تغییر رنگ می دهند تا زمانی که محصول اشباع شده و نیاز به فعال سازی مجدد داشته باشد.1 سیلیکاژل پودری سفید یا شفاف یک ژل سیلیکا بدون نشانگر است، به این معنی که وقتی پودر سیلیکاژل رطوبت را جذب می کند، همچنان سفید باقی می ماند. این نوع سیلیکاژل ها معمولاً در کنار هر محصولی که با وجود رطوبت بالا آسیب ببیند، مانند چرم یا کالاهای الکتریکی به صورت بسته های کوچک استفاده می شود. 2 سیلیکاژل پودری آبی دارای کلرید کبالت است، که به این ژل اجازه می دهد رنگ خود را پس از رسیدن به حداکثر ظرفیت جذب به صورتی تغییر دهد. پس از صورتی شدن این سیلیکاژل پودری می توان آن را با گرما دوباره فعال کرد تا رطوبت داخل آن کاملاٌ خشک شود و وقتی دوباره به رنگ آبی درآمد، آماده استفاده است. از سیلیکاژل پودری آبی در اطراف غذا استفاده نمی شود، زیرا کلرید کبالت ماده ای سمی است.3 سیلیکاژل پودری نارنجی دارای متیل بنفش است که می تواند از نارنجی به سبز یا نارنجی به بی رنگ تبدیل شود. این ماده سمی نیست اما بهتر است در تماس مستقیم با مواد غذایی یا دارویی قرار نگیرد. همانند سیلیکاژل آبی پودری، هنگامی که رنگ آن تغییر کرد (نشان دهنده حداکثر جذب سیلیکاژل نارنجی است) می توان آن را با گرما مجدد فعال کرد و وقتی رطوبت آن خشک و دوباره نارنجی شد، آماده استفاده می باشد.
ادامه مطلبابرهایی که در آسمان وجود دارند نشان دهنده وجود آب در هواست، که به شکل بخار و مایع (درصورت وجود باران) هستند. این موضوع در هوای خانه نیز صادق است و با وجود هر وسیله گرمایشی هم مقداری رطوبت در اطراف شما وجود دارد. علی رغم اینکه بیش از 60% بدن انسان از آب تشکیل شده اما وجود رطوبت بالا در محیط زندگی می تواند مشکلات زیادی برای انسان ایجاد کند. علاوه بر خود انسان رطوبت زیاد می تواند باعث مشکلاتی مانند کپک زدن لباسها، زنگ زدن قطعات الکتریکی و وجود قارچ ها و بیماری های تنفسی در محیط شود. برای رفع رطوبت از محیط دستگاه هایی وجود دارند که مانند جاروبرقی عمل می کنند، از یک طرف هوای داخل اتاق را می مکند و پس از خارج کردن رطوبت آن را به اتاق می دمند. اما برای خروج رطوبت از محصولات غذایی و دارویی و کالاهای مصرفی چه باید کرد؟ساشه رطوبت گیرمعمولاً در حمل و نقل و بسته بندی ثانویه صنایع دارویی، الکترونیکی، غذایی و تولیدی به عنوان راهی برای طولانی کردن نگهداری و محافظت از اقلام در برابر صدمات کپک، کپک و زنگ زدگی از ساشه های رطوبت گیر استفاده می شود. در صنایع به خصوص بخش های بهداشتی، دارویی و غذایی از بسته بندی های کوچک یکبارمصرفی استفاده می شود که با نام ساشه شناخته می شوند. این ساشه ها زمانی که از مواد مخصوص برای جذب رطوبت اضافی محصولات پر شوند، به نام ساشه رطوبت گیر شناخته می شوند و در تمامی بسته بندی های کالاهای حساس به رطوبت دیده می شوند. کیسه های حاوی رطوبت گیر معمولاً با گرما بسته می شوند و از موادی مانند سیلیکاژل ها، مولکولارسیو و آلومینا فعال پر می شوند که باعث ایجاد یا حفظ حالت خشکی در هر محیطی در مجاورت آن می شوند.ساشه رطوبت گیر از هر نوعی که باشد مطابق استانداردهای FDA، غیر خورنده و برای همه سطوح و پارچه ها ایمن هستند. می توانید از ساشه های رطوبت گیر مستقیماً روی سطح لوازم استفاده کرده یا در فاصله کمی از آن در محیط آویزان کنید، در هر صورت محل قرارگیری آن تاثیری در میزان جذب رطوبت نخواهد داشت. ساشه ها معمولاً از جنس فیبرهای پلی اتیلنی ریز بافت تولید می شوند که ویژگی های وزن کم، انعطاف پذیری، نرم و مقاومت در برابر پارگی را دارا می باشند. ساشه رطوبت گیر در وزن های مختلفی از 0.5 گرم تا 10 گرم موجود است که علاوه بر کیسه تکی، برای کاربرد در کارخانه های تولید به صورت نواری نیز وجود دارند.سیلیکاژلبه طور معمول برای تولید ساشه رطوبت گیر از سیلیکاژل استفاده می شود؛ که ماده ای طبیعی با قدرت جذب بالا می باشد و انواع آن قابلیت فعال شدن دوباره را دارند. سیلیکاژل شکلی غیر سمی از دی اکسید سیلیکون است که متخلخل بوده و قابلیت جذب و نگه داری رطوبت تا 40درصد از وزن خودش را دارد؛ نکته مهم در خصوص سیلیکاژل ها این است که این مواد قابلیت جذب مایعات دیگر غیر از آب (مانند الکل، آمونیاک، پارافین و ...) را نیز دارا می باشند. سیلیکاژل ها در انواع سفید (شفاف)، آبی و نارنجی موجود هستند و تفاوت نوع رنگی و سفید آن در نشانگر حداکثر جذب رطوبت و نیاز به تعویض یا فعال سازی مجدد می باشد. ساشه رطوبت گیر حاوی سیلیکاژل های رنگی (آبی و نارنجی) به دلیل ترکیب با مواردی که سمی هستند، مانند کلرید کبالت، در بسته بندی محصولات مصرفی (دارویی و خوراکی) استفاده نمی شوند.سیلیکاژل آبی و نارنجی زمانی که حساسیت نسبت به رطوبت موجود در هوا زیاد باشد مورد استفاده قرار میگیرند و در دماهای 120 و110 درجه قابلیت احیا و سپس استفاده مجدد را دارند. در ساشه رطوبت گیر معمولاً از سیلیکاژل گرانول (اشکال کروی) استفاده می شود، اما به شکل های پرک (بدون شکل منظم) و پودری نیز موجود هستند.کاربردهای ساشه رطوبت گیرهمانطور که گفته شد ساشه های رطوبت گیر، رطوبت موجود در بسته ای را که در آن قرار دارند جذب می کنند و این امر می تواند در نگهداری و جلوگیری از آسیب رسیدن به موارد زیادی کمک کننده باشد. مهم ترین صنایعی که می توانند از ساشه رطوبت گیر بهره گیرند عبارتند از:&bull صنعت مواد غذایی&bull دارویی و آزمایشگاه&bull انتشارات و تولیدکنندگان آثار چوبی&bull انبارداری&bull حمل و نقل&bull بسته بندی&bull تجهیزات الکترونیکی و مخابرات&bull آثار باستانی و موزه ها&bull نیروگاه های توزیع برق&bull تجهیزات نظامی&bull صنعت چرم و فرآورده های پوستی&bull صنایع نساجی&bull تولیدکنندگان گازهای صنعتیعلاوه بر تولیدکنندگان و کارخانجات، شما نیز با جمع آوری رطوبت گیرهایی که در خریدهای خود مشاهده می کنید، به شکل شگفت آوری می توانید از مزایای آن استفاده کنید:&bull حفظ تازگی و تمیزی جواهرات&bull تازه نگه داشتن غذای حیوانات&bull حفاظت از گوشی همراه، به خصوص بعد از افتادن در آب&bull جلوگیری از بخار کردن شیشه اتومبیل ها و منازل&bull افزایش طول عمر مفید تیغ اصلاح&bull از بین بردن بو در ساک و کفش های ورزشی و محفظه لباس کثیف&bull محافظت از اسناد یا عکس های قدیمی (که در انبار یا منطقه مرطوب نگه داری می شوند)&bull جلوگیری از زنگ زدن ابزاری که در طولانی مدت استفاده نمی شوند&bull مراقبت از کیفیت دوربین و لنز آن
ادامه مطلباساساً در مواردی که نیاز به از بین بردن ریسک تراکم، تشکیل اسپور یا قالب، خوردگی یا خرابی عمومی اجسام و مواد به دلیل درصد بالای رطوبت نسبی مورد نیاز است، از بسته های خشک کننده به طور گسترده استفاده می شود. با ویژگی آبگیری، ژل سیلیکا در بخش هایی مانند تدارکات، محصولات شیمیایی، فناوری نوری و عکاسی و همچنین برای استفاده های خانگی در کابینت و بین ظروف به طور متداولی استفاده می شود. سیلیکاژلسیلیکاژل ماده معدنی طبیعی دی اکسید سیلیکون (SiO2) می باشد که تصفیه شده و به شکل دانه ای یا مهره ای پردازش می شود. در واقع سیلیکاژل یک خشک کننده طبیعی متخلخل است، بخار آب را جذب کرده و آن را حفظ می کند؛ به دلیل کاربردهای فراوان این محصول رایج ترین ماده خشک کننده می باشد. ترکیب شیمیایی سیلیکاژل (چارچوب نامنظم از اتم های سیلیکون و اکسیژن) باعث می شود که در شرایطی که بخار آب یا مولکول های آن نیاز به جذب و نگه داشتن دارند مورد استفاده قرار گیرد. این ماده به غیر از قابلیت های چشمگیر حذف رطوبت، توسط FDA برای بسته بندی مواد غذایی و دارو نیز مورد تأیید قرار گرفته است.به عنوان یک ماده خشک کننده، اندازه منافذ سیلیکا ژل به طور متوسط 24 آنگستروم بوده و تمایل زیادی به جذب مولکول های رطوبت دارد. ژل سیلیس در دمای حداکثر 105 درجه سانتی گراد رطوبت را جذب می کند، با بالاتر رفتن دما میزان جذب رطوبت کاهش می یابد اما این ژل همچنان کار می کند. سیلیکاژل در دمای اتاق (18 تا 28 درجه سانتی گراد) و رطوبت زیاد (60 تا 90 درصد RH) بهترین عملکرد را دارد و رطوبت نسبی یک ظرف را تا حدود 40 درصد کاهش می دهد. سیلیکا ژل با طیف گسترده ای از اندازه منافذ، قابلیت جذب ترکیباتی غیر از آب را نیز دارد، ترتیب نسبی جذب این ژل عبارتند از: آب، آمونیاک، الکل، دیولفین، الفین و پارافین. هنگامی که امکان جذب چند ترکیب وجود دارد، باید انتظار داشته باشید که ترکیبات جذب شده قوی تر مانند آب، ترکیبات ضعیف تر را جابجا یا خارج کند.انواع سیلیکاژلسیلیکاژل نوعی سیلیس است که به اشکال مختلف پردازش می شود، این ژل مانند یک اسفنج عمل می کند و رطوبت را به داخل منافذ متعدد خود می کشاند. ژل سیلیس در انواع مختلفی تولید می شود که عبارتند از:· سیلیکاژل پرک· سیلیکا ژل گرانول· سیلیکاژل پودریعلاوه بر اشکال ظاهری سیلیکاژل ها در بسته بندی های مختلفی نیز وجود دارند که شامل موارد زیر می شوند:قوطی های سیلیکا ژل: قوطی های سیلیکاژل عمدتا در صنعت داروسازی استفاده می شوند، این قوطی ها و کپسول ها برای کنترل رطوبت، بو و سایر مواد فرار استفاده می شوند.کیسه های سیلیکاژل: این کیسه ها خود به دو نوع با نشانگر (رنگ آن در زمان اشباع تغییر می کند)، نشانگر جزئی (بخشی از ژل ها تغییر رنگ می دهند) و بدون نشانگر (بدون تغییر رنگ) تعریف شدند.سیلیکاژل Tyvek: سیلیکا ژل Tyvek ضد پارگی و گرد و غبار و ایمن است، این باعث می شود برای استفاده در محصولات غذایی مختلف و محصولات دارویی ایده آل باشد.کاغذ سیلیکاژل: کاغذ سیلیکا ژل کاربردهای زیادی دارد، این محصول به بسته بندی ها اضافه می شود تا محصول بسته بندی شده در برابر رطوبت و تراکم محافظت شود. کاغذ سیلیکا ژل هنگام حمل وسایل الکترونیکی، کالاها و محافظت از قطعات در برابر رطوبت بالا استفاده می شود.سیلیکاژل گرانولبا وجود نام ژل، سیلیس در واقع یک ژل نیست، بلکه یک ماده جامد است که معمولاً به شکل دانه های گرد کوچک یا بی شکل در می آید. سیلیس یک ماده طبیعیست که در کوارتز و ماسه وجود دارد و از نظر شیمیایی بی اثر، غیر سمی، غیرقابل اشتعال و غیر محلول است در حالی که آب را به طور موثری جذب می کند. سیلسکاژل گرانول به صورت فله ای یا در بسته های کوچک عرضه می شود؛ فله این محصول برای حل مشکلات رطوبت در تلسکوپ ها و دوربین ها، ساخت گل های خشک شده، فیلترهای ازن، رطوبت گیرهای هوا و غیره استفاده می شود. سیلیکاژل گرانول شکل کروی ژل سیلیس است که رطوبت را جذب می کنند، در نتیجه رشد قارچ ها را کاهش داده و از فساد غذا جلوگیری می کنند.با توجه به کاربرد سیلیکاژل گرانول در صنایع مختلف، از بعضی شناساگرهای رنگ در این مواد استفاده می شود. این شناساگرها به این صورت عمل می کنند که رنگ اولیه سیلیکاژل پس از جذب رطوبت، تغییر پیدا کرده و به رنگ دیگری تبدیل می شود. محصولات سیلیکاژل گرانول بر اساس رنگ، شکل و کاربرد به صورت زیر دسته بندی می شوند:1 سیلیکاژل گرانول شفاف (سفید)سیلیکاژل شفاف در بلورهای بی شکل (گرانول) دارای متغیر گرانولومتری استاندارد بین 3 تا 6 میلی متر است. این سیلیکاژل کلاسیک بدون نشانگر رنگ است، بنابراین قادر به تغییر رنگ نیست تا سیگنال گذار از حالت خشک به مرطوب را نمایش دهد. سیلیکاژل گرانول سفید شبیه نمک پخت و پز معمولی است و به دلیل ظرفیت بخار بالا و بازده خشک شدن، یک ماده خشک کننده با سطح خلوص بسیار بالا می باشد. این ژل با توجه به فرایندهای صنعتی مختلف که در آن استفاده می شود، در اندازه های مختلف وجود دارد.سطح وسیع سیلیکاژل گرانول سفید باعث می شود بتوان از آن برای محافظت از محصولات حساس مانند داروها و وسایل الکترونیکی در برابر رطوبت استفاده کرد. همچنین سایر کاربردهای آن در جذب بخار آب موجود در گازهای طبیعی و گازهای صنعتی مختلف، خشک کردن گل، صنایع غذایی، صنعت چرم، پزشکی، موزه ها و کتابخانه ها می باشد.2 سیلیکاژل گرانول نارنجیرنگ نارنجی در این نوع سیلیکاژل گرانول نشان دهنده محتوای بالای متیل بنفش، یک ترکیب سمی است که به گرانول های ژل سیلیکا کمک می کند بعد از به حداکثر رسیدن ظرفیت جذب رطوبت رنگ خود را از نارنجی به سبز تغییر دهند. همانند سیلیکاژل آبی هنگامی که سیلیکاژل نارنجی، سبز شد می توان آن را با حرارت مجدد فعال کرد و پس از خشک شدن به رنگ نارنجی طبیعی خود برگشت، دوباره آماده استفاده می شود.سیلیکاژل گرانول نارنجی کاربردهای زیادی در صنعت دارد، از جمله در صنایع نظامی، صنایع پتروشیمی، ساختمان، برق و الکترونیک و خشک کردن گل.3 سیلیکاژل گرانول آبیاین نوع سیلیکاژل گرانول با غلظت کلرید کبالت (نمک فلزات سنگین) شسته می شود، کلرید کبالت هنگامی که خشک می شود یک رنگ آبی عمیق دارد و با اشباع شدن از رطوبت، از آبی به بنفش و صورتی تبدیل می شود. این تغییر رنگ در نشان دادن زمان فعال شدن مجدد آن با گرما و بیرون کشیدن رطوبت مفید است؛ پس از خشک شدن گرانول های ژل سیلیکا دوباره آبی می شوند و آماده استفاده مجدد می شوند. سیلیکاژل گرانول آبی با مواد شیمیایی واکنش نمی دهد، بسیار متخلخل است و می تواند مقدار زیادی آب را به دلیل مساحت زیاد داخلی جذب کند.سیلیکاژل گرانول آبی به دلیل دارا بودن مقدار زیادی کلرید کبالت که سمی است، نباید همراه اقلام خوراکی مانند غذاها و داروها استفاده شود. کاربردهای سیلیکاژل گرانول آبی در ترانسفورماتور برق، صنایع پتروشیمی، خشک کردن گل و صنایع با حساسیت بیشتر نسبت به رطوبت هوا می باشد.
ادامه مطلب