کاربردهای سیلیکاژل

وجود رطوبت در کنار بسیاری از کالاها، مواد غذایی، داروها و بسته بندی ها باعث کپک، قالب گیری و خراب شدن آنها می شود. معمولاً شرکت های تولیدی مانند صنایع دارویی، الکترونیک، چرم و بسیاری دیگر ساشه رطوبت گیر را در داخل بسته بندی لوازم خود قرار می دهند تا رطوبت محبوس را جذب کرده و در خود نگه دارد. این ساشه های رطوبت گیر بسته های کوچکی هستند حاوی ماده های خشک کننده می باشند که یکی از پرکاربردترین آنها سیلیکاژل است. سیلیکاژل یک ماده طبیعیست که قابلیت جذب مایعات تا 40 درصد وزن خودش را دارد و به دفعات قابلیت استفاده مجدد پس از احیا شدن (گرمای زیاد برای از بین رفتن رطوبت) را دارد.

انواع سیلیکاژل

سیلیکاژل یک ماده متخلخل است، به این معنی که دارای منافذ بسیار زیادی در ساختار خود می باشد و این باعث تشکیل سطوح بزرگی برای جذب رطوبت می شود. سیلیکاژل ها در اشکال مختلفی تولید می شوند که این تغییری در میزان جذب آنها نمی کند؛ سیلیکاژل گرانول (اشکال کروی) متداول ترین نوع آن است؛ همچنین ژل سیلیس به شکل پرک (بدون شکل) و پودری نیز تولید می شود. سیلیکاژل به تنهایی ماده ای بی بو و غیرسمی می باشد، سیلیکاژل های سفید یا بی رنگ، ماده اضافه ای نداشته و میزان جذب رطوبت در آن مشخص نمی شود. علاوه بر شکل ظاهری سیلیکاژل، برخی از این مواد را با کلرید کبالت و متیل بنفش (که مواد سمی هستند) ترکیب می کنند و سیلیکاژل های آبی و نارنجی را نتیجه می دهند. این ترکیبات رنگی به عنوان نشانگر میزان جذب رطوبت عمل می کنند، به این صورت که سیلیکاژل آبی بعد از جذب کامل رطوبت به رنگ صورتی و سیلیکاژل نارنجی به رنگ سبز در خواهند آمد.

کاربردهای سیلیکاژل

همانطور که گفته شد سیلیکاژل ماده ای مفید با امکان استفاده مجدد برای چندین بار را دارد، بنابراین اگر آن را در خریدهای خود دیدید بهتر است آن را دور نیاندازید و به دفعات از کاربردهای بسته های سیکاژل بهره ببرید. اما سوال اینجاست که سیلیکاژل ها در ابتدا در کجاها کاربرد دارند؟

کاربردهای سیلیکاژل بسیار گسترده اند و در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی، صنایع تولید و توزیع برق و صنایع نیروگاهی، صنایع بسته بندی و حمل و نقل، صنایع ساختمان و صنایع نظامی و هوانوردی و... مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: محصولات سیلیکاژل به خصوص سیلیکاژل های دارای شناساگر رنگ به طور گسترده ای در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارند. از این مواد معمولا برای جذب رطوبت گازهای ترش و بهبود روغن های سنگین با حذف فلزات سنگین و ترکیبات حاوی گوگرد استفاده می شود. علاوه بر استفاده معمول سیلیکاژل به عنوان رطوبت گیر برای جلوگیری از خوردگی و خرابی تجهیزات و محصولات، سیلیکاژل در این صنایع به عنوان کاتالیست و کریر نیز مورد استفاده قرار میگیرد. کاتالیست مناسب برای ارتقاء روغنهای سنگین و همچنین حذف ناخالصی هایی همچون نیتروژن، سولفور و فلزات سنگین از فرمولاسیون های سیلیکاژل به دست می¬آید.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع غذایی: از آنجا که اکثر محصولات غذایی در معرض رطوبت، مکان مناسبی برای رشد کپک ها می باشند، بنابراین این محصولات پس از مدتی سریعا فاسد می شوند. با استفاده از بسته های سیلیکاژل در جعبه های حاوی مواد غذایی می توان رطوبت موجود را حذف کرده و باعث جلوگیری از خراب شدن این محصولات شد.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی: صنعت دارو یکی از بزرگترین مصرف کنندگان محصولات سیلیکاژل می باشد؛ از آنجا این صنعت به طور مستقیم با سلامت انسان ها در ارتباط است بنابراین لازم است که از سالم بودن داروها اطمینان حاصل شود. سیلیکاژل کاربردهای مختلفی در صنعت داروسازی دارد؛ از این ماده می توان در درب ظروف دارویی برای جذب رطوبت استفاده کرد، همچنین می توان کپسول هایی حاوی سیلیکاژل را داخل این ظروف به کار برد. این کپسول ها معمولا رنگ متفاوتی از قرص های موجود در ظرف دارند یا اینکه داخل محفظه ای قرار داده شده و این محفظه در ظرف دارو قرار می گیرد. علاوه بر این، برای اطمینان بیشتر، می توان از ساشه های رطوبت گیر داخل جعبه های بسته بندی مواد دارویی استفاده کرد.

کاربرد سیلیکاژل در موزه ها و کتابخانه ها: کتابخانه ها و موزه ها حاوی کتاب ها، نسخ و اشیاء باستانی معتبری می باشند و لازم است که برای حفظ این آثار تلاش شود؛ رطوبت موجود در این محیط ها می تواند عمر مفید این اشیا گران قیمت را پایین آورده و باعث از دست رفتن این مجموعه ها شود. از این رو استفاده از محصولات سیلیکاژل می تواند راهکار مناسبی برای حذف رطوبت موجود در این محیط ها باشد.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع تولید و توزیع برق: خرابی بسیاری از مدل های برق فشار قوی، ترانسفورماتورها (برق ضعیف به قوی) و تجهیزات مشابه مستقیماً مربوط به عدم کنترل مناسب میزان بخارآب وارد شده به تجهیزات می باشد. بنابراین ضروری ست که رطوبت موجود درهوای محفظه ترانس در سطح بسیار پایینی باشد تا از زوال خواص عایق های خنک ساز جلوگیری بعمل آید. بدین منظور از هواگیرهای ترانسفورماتوری که حاوی سیلیکاژل است، استفاده میشود که این روش بسیار اقتصادی و موثر در کنترل میزان رطوبت وارده به ترانسفورماتور می باشد.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع بسته بندی و حمل و نقل: یکی از عمده ترین کاربردهای انواع سیلیکاژل حفاظت کالا در برابر فرسایش و سایر اثرات مخرب رطوبت در صنایع بسته بندی و حمل و نقل می باشد. کاربرد سیلیکاژل در صنایع بسته بندی مانند سازه های الکتریکی، نیم رساناها، اجزاء ماشین آلات، ابزار و مهمات نظامی، قطعات خودرو، مدارهای الکتریکی، مواد غذایی (مخصوصا خشکبار) و گرانول ها (مانند آرد وشکر)، آلات و ادوات موسیقی، فرش، چرم، کفش، لباس و موارد متعدد دیگر از اهمیت خاصی برخوردار است.

کاربرد سیلیکاژل در صنایع الکترونیک و نظامی: بالا بودن میزان رطوبت میتواند خسارات جبران ناپذیری به دستگاه های حساس الکترونیکی نظامی وارد نماید و رطوبت موجود در هوا می تواند باعث خوردگی و کاهش طول عمر مفید تجهیزات الکترونیکی و ادوات نظامی شود. بسیاری از تولیدکنندگان برای محافظت از محصولات خود در برابر خسارات ناشی از رطوبت، اقدامات مناسبی مانند استفاده از انواع سیلیکاژل ها و بسته های رطوبت گیر می نمایند.

سایر کاربردهای سیلیکاژل

در خصوص صنایع حمل و نقل دریایی و زمینی(کامیون و واگن قطار) و همچنین در دوره انبارداری، رطوبت و میعان گازها موجب خسارات سنگینی مانند خوردگی، فرسایش، کپک زدگی و غیره به محصولات میگردد. بدین منظور می توان از بسته های حاوی سیلیکاژل جهت جذب رطوبت موجود در هوا و کنترل نقطه شبنم جهت جلوگیری از میعان و ریزش آب در داخل کانتینرهای حمل و نقل استفاده نمود. در صنایع ساختمانی از سیلیکاژل پودری جهت جذب رطوبت از بتون و همچنین استحکام بخشیدن به آن استفاده میشود؛ همچنین از سیلیکاژل های گرانول در شیشه های دوجداره و سه جداره  استفاده میگردد.

یکی از روش های خشک کردن گل ها با سیلیکاژل می باشد، استفاده از سیلیکاژل در نگه داری گلها به اندکی زمان بیشتری نیاز دارد اما نتیجه این کار بسیار خوش آیند می باشد. به دلیل حساسیت گلبرگ ها و ساقه های گلهای تازه در این روش آب شکوفه ها را با سرعت کافی گرفته و رنگ و شکل طبیعی آن ها را حفظ می کند. استفاده از سیلیکاژل در بستر حیوانات خانگی می تواند تا حد بسیار زیادی بیماری های قارچی و همچنین ویروسی را در آنها کاهش دهد. سیلیکاژل برای بستر گربه، سگ، پرندگان و سایر حیوانات خانگی استفاده می شود و تجربه نشان داده که تا حد زیادی می تواند در راحتی، زیبایی و سلامت حیوانات خانگی موثر باشد. محصولات شرکت اکسیرسلامت، بهترین گزینه برای این کاربرد هستند.