سوالات پرتکرار در خصوص سیلیکاژل

سیلیکاژل ها مواد خشک کننده ای هستند که برای مبارزه با رطوبت استفاده می شوند؛ محصولات آسیب پذیر در برابر رطوبت نیاز به محافظت ویژه در طول حمل و نقل و ذخیره سازی دارند تا اطمینان حاصل شود که اثربخشی خود را از دست نمی دهند. بسته های سیلیکاژل یک راه حل ساده، قابل اعتماد و اقتصادی برای جلوگیری از آسیب رطوبت در بسته بندی های محصولات ارائه می دهد.

•         سیلیکاژل چیست؟

سیلیکاژل یک شکل خالص، کریستالی یا غیر کریستالی و متخلخل از دی اکسید سیلیکون است که از سیلیکات سدیم ساخته شده و یک عامل خشک کننده است که رطوبت را جذب کرده و در خود نگه می دارد. سیلیس Silica یکی از رایج ترین عناصر طبیعی در زمین است، ماسه و کوارتز نمونه های رایج سیلیس کریستالی هستند. ظرفیت جذب بالای سیلیکاژل به میلیون ها منافذ ریز آن نسبت داده می شود. مکانیسم جذب این ماده کاملاً فیزیکی است و هیچ تغییری در اندازه یا شکل ذرات حتی در صورت اشباع شدن آنها وجود ندارد؛ حتی زمانی که به طور کامل اشباع شده باشد، ژل ها همچنان خشک به نظر می رسند.

•         سیلیکاژل دارای نشانگر چیست؟

سیلیکاژل دارای نشانگر همان سیلیکاژل شفاف (سفید) است که آغشته به یک ماده شیمیایی شده تا در تماس با رطوبت تغییر رنگ دهد. وقتی رنگ سیلیکاژل تغییر کرد به این معنی است که سیلیکاژل اشباع شده و نیاز به تعویض یا فعال سازی مجدد دارد؛ این می تواند زمانی مفید باشد که به کنترل رطوبت طولانی مدت نیاز باشد. سیلیکاژل نارنجی (ترکیب با متیل بنفش) و سیلیکاژل آبی (ترکیب با کلرید کبالت) در این دسته قرار می گیرند که با اشباع رطوبت به ترتیب به رنگ های سبز و صورتی تبدیل می شوند.

•         سیلیکاژل چه کاربردهایی دارد؟

به طور کلی از انواع مواد در برابر آسیب رطوبت محافظت می کند؛ می توان کاربردهای سیلیکاژل را در سه بخش تقسیم کرد:

1- ذخیره سازی: می توان موادی مانند غذاها، داروها، ویتامین ها، آجیل، گوشت گاو، تنقلات، کوکی ها، ادویه جات و غذاهای حیوانات خانگی را به مدت بیشتری نگهداری کرد.

2- حفاظت: گاوصندوق، مهمات، کلکسیون، جواهرات، اسناد، لنز دوربین، لباس، لوازم آرایشی، کتاب، کیف مسافرتی و باشگاه ورزشی، تزئینات و اشیاء با ارزش را از آسیب های رطوبت حفظ میکند.

3- نجات دهنده: تلفن همراه ، دوربین، ساعت، لوازم الکترونیکی و کفش خیس را با جذب رطوبت خشک می کند.

•         آیا سیلیکاژل ها قابل استفاده مجدد هستند؟

سیلیکاژل پس از جذب رطوبت با احیا کردن به دفعات قابلیت استفاده مجدد را دارد. احیاء سیلیکاژل می تواند توسط خودتان در خانه توسط مایکروویو، فر یا آفتاب مستقیم به روش گرم کردن انجام شود. در هر سه روش نیاز به دمای حدود 130 درجه سانتیگراد می باشد و باید سیلیکاژل ها در ظرف مناسب (معمولاً شیشه ای) قرار دهید و زمان کافی (حدود 8 دقیقه برای مایکروویو و 20 دقیقه برای فر) برای گرم شدن را به آنها بدهید. البته زمان خشک شدن بسته به قدرت مایکروویو یا فر می تواند متفاوت باشد، همچنین اگر از تابش مستقیم آفتاب استفاده می کنید باید رطوبت محیط بسیار کمتر از 40درصد باشد.

•         آیا سیلیکاژل بی خطر است؟

سیلیکاژل توسط FDA به عنوان GRAS (به طور کلی ایمن) شناخته شده و طبق گفته مرکز سموم کارولیناس، سیلیکاژل غیر سمی است. اما چرا روی بسته های سیلیکاژل نوشته شده نخورید؟ زیرا بسته یا دانه های سیلیکاژل می تواند باعث خفگی شود به خصوص برای کودکان یا حیوانات. دانه های سیلیکاژل معمولاً سفید هستند، اما گاهی کلرید کبالت به عنوان نشانگر (تغییر رنگ از آبی به صورتی) به آن اضافه می شود؛ کلرید کبالت به عنوان ماده سرطان زا شناخته می شود، به همین دلیل است که استفاده از سیلیکاژل آبی برای قرارگیری کنار غذا یا داروها توصیه نمی شود.

•         سیلیکاژل در چه دمایی کار می کند؟

سیلیکاژل به جذب رطوبت در زیر نقطه انجماد ادامه می دهد و در دمای بیش از نقطه جوش آب نیز عمل می کند، اما در دمای اتاق (20 تا 32 درجه سانتی گراد) بهترین عملکرد را دارد.

•         آیا سیلیکاژل در هر جایی قابل استفاده است؟

از نظر تئوری بله، اما در حقیقت فقط در یک محیط بسته موثر است؛ در شرایطی که هوا (و رطوبت) جدید به طور مداوم وارد شود، احتمالاً به مقدار غیرعملی سیلیکاژل برای حفظ رطوبت نسبی در سطوح پایین نیاز است. مواد مورد استفاده برای ساخت ساشه های رطوبت گیر حاوی سیلیکاژل به طور خاص برای تنفس انتخاب می شوند، بخار آب از آنها عبور می کند تا توسط سیلیکاژل جذب شود.

•         سیلیکاژل چقدر ماندگاری دارد؟

مدت زمان ماندگاری مشخصی برای بسته های سیلیکاژل وجود ندارد و اگر در شرایط مناسبی از آنها استفاده شود و پس از اشباع شدن، احیا شوند می توانند حتی بیش از 500 بار مورد استفاده قرار گیرند. بهتر است بسته های سیلیکاژل را در ظرف کاملاً بسته نگهداری کنید، اگر آنها در هوای آزاد باشند، دائماً رطوبت را جذب می کنند و بلافاصله اشباع می شوند. عمر مفید سیلیکاژل با حرارت زیاد و گرد و غبار ریز یا روغن و سایر مواد که ساختار ظریف آن را مسدود می کنند، کوتاه می شود.

•         چه مقدار سیلیکاژل باید در کاربردهای مختلف استفاده شود؟

مقدار سیلیکاژل یا هر ماده خشک کننده مورد نیاز به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از: محتویات حجمی ظرف، خصوصیات شیمیایی محصول، خواص فیزیکی ظرف و شرایطی که ظرف در آن نگهداری و استفاده می شود.همچنین مقدار سیلیکاژل مورد استفاده به کاربرد و شرایط بستگی دارد، اما برای یک محصول که به خوبی بسته شده، به طور تقریبی پیشنهاد می شود که 200 گرم ژل سیلیکا برای هر متر مکعب حجم بسته استفاده شود (با این فرض که نمونه و فضا در هنگام افزودن سیلیکاژل خشک باشد).

•         دفع سیلیکاژل باید به چه صورت انجام شود؟

انواع سیلیکاژل را می توان به سادگی در زباله های معمولی دور انداخت. اما اگر ژل سیلیکا با مواد سمی یا خطرناک تماس پیدا کند، به طور بالقوه می تواند مواد را جذب کرده و سمی شود، در این حالت سیلیکاژل باید به همان روشی که مواد خطرناکی که آن را آلوده کرده است، دور ریخته شود.